De Madonna-Whore Split: wat Freud ons leert over vrouwelijk leiderschap

Freud en de culturele wond

Freud constateerde dit bij mannelijke cliënten die aangaven dat ze geen verlangen voelden naar de vrouwen die ze respecteerden, zoals hun echtgenotes of de moeders van hun kinderen, maar uitsluitend naar zogenoemde ‘gevallen vrouwen’. Hun verlangen richtte zich op prostituees of vrouwen voor wie ze geen respect hadden. Voor Freud was dit een neurose, maar in werkelijkheid legde hij een culturele wond bloot. Een wond die veel ouder is dan zijn theorie en die nog steeds voelbaar is. Eeuwenlang is de waarde van vrouwen gekoppeld aan eigenschappen als kuisheid, volgzaamheid en dienstbaarheid. Het ideaalbeeld was dat van de pure, ingehouden vrouw die zich voegt naar de man en het gezin. Dat idee heeft diepe sporen nagelaten in hoe we vandaag naar vrouwelijkheid kijken.

De hedendaagse echo: van manosfeer tot boardroom

Als je denkt dat dit achter ons ligt, kijk dan maar eens rond in de digitale wereld. In de zogenaamde manosfeer (online gemeenschappen van mannen die zich afzetten tegen vrouwen en feminisme) is de Madonna-Whore Split nog springlevend. Daar worden vrouwen nog steeds verdeeld in categorieën: de ‘respectabele’ vrouw om mee te trouwen, en de ‘andere’ vrouw die hooguit geschikt is voor seks. Zulke denkbeelden lijken misschien extreem, maar ze sijpelen door in onze bredere cultuur en versterken onbewuste aannames.

Een hele generatie jongeren wordt, vaak zonder het door te hebben, dagelijks beïnvloed door dit soort beelden via bijvoorbeeld social media en muziek. Dat heeft impact op hoe jonge mannen en vrouwen zichzelf en elkaar zien. Het laat zien hoe een eeuwenoud patroon nog altijd doorwerkt in ons allemaal, en in de generaties die nu opgroeien.

De prijs van onderdrukte energie

Die onbewuste beelden vertalen zich in hoe vrouwen hun dagelijks leven ervaren: de voortdurende balans tussen te lief of te hard, te onzichtbaar of te aanwezig, te zakelijk of te emotioneel. Het gevolg is dat we als vrouwen vaak hebben geleerd onze levenskracht te onderdrukken. Want zichtbaar krachtig én sensueel zijn voelt gevaarlijk. Te veel ruimte innemen, te uitgesproken zijn of te veel energie laten stromen brengt het risico met zich mee dat je buiten de lijntjes valt. In organisaties zie je dit terug in subtiele vormen van (onbewuste) zelfbeperking: je houdt je in tijdens een vergadering, je nuanceert je woorden om niet “te direct” over te komen, je relativeert je eigen bijdrage. Dat lijkt klein, maar het is een grote prijs: we raken afgesneden van de kwaliteiten die ons juist krachtig maken, zoals onze intuïtie, creativiteit, verbinding en vitaliteit.

Heen en weer tussen uitersten

Veel vrouwen herkennen bovendien dat ze in verschillende periodes van hun leven van de ene pijler naar de andere bewegen. Zelf heb ik in mijn puberteit nadrukkelijk de wilde kant opgezocht, en later ben ik regelmatig tussen de polen heen en weer gegaan. In de relatie met de vader van mijn kinderen heb ik lang geprobeerd om de Madonna-pool te belichamen: respectabel, zorgzaam, ingehouden. Maar omdat ik daarmee zoveel van mijn energie onderdrukte, kwam diezelfde energie er soms ook in alle heftigheid uit. Het heen en weer bewegen tussen uitersten is vermoeiend en voelt nooit echt bevrijdend. De werkelijke kracht ligt in het durven integreren van beide kanten, niet óf-óf, maar én-én.

De eerste stap: bewust worden

Voordat organisaties of de maatschappij ruimte kunnen scheppen voor heelheid, begint het bij onszelf. Zien hoe diep en onbewust deze tweedeling in ons werkt. Hoe vaak we ons aanpassen zonder dat we het doorhebben. Pas wanneer we die patronen leren herkennen, ontstaat er keuzevrijheid. Pas wanneer we die patronen leren herkennen, ontstaat er keuzevrijheid. Dan hoeven we niet meer te schakelen tussen uitersten, maar kunnen we onszelf meenemen in ons leven en leiderschap. Dat maakt het niet alleen lichter voor onszelf, maar geeft ook ruimte aan anderen om hetzelfde te doen.

Van onbewuste aanpassing naar moeiteloos leven

De Madonna-Whore Split herkennen begint bij bewustwording. Vrouw-zijn in deze tijd vraagt om de moed om onder de lagen van verwachtingen en aanpassing te kijken. Daaronder liggen jouw unieke fabrieksinstellingen: wie je ten diepste bent. Zodra je ziet hoe je jezelf onbewust inhoudt, kleiner maakt of opsplitst, komt er energie vrij die je weer tot je beschikking hebt. Dat geeft ruimte om lichter te leven, meer te vertrouwen op jezelf en moeitelozer je eigen weg te gaan.

Hoe kan ik je ondersteunen?

Herken je dit in jezelf en wil je onderzoeken hoe je krachtiger, vrijer en vreugdevoller kunt leven? Dan nodig ik je van harte uit voor een van mijn programma’s.

• Gratis online workshop "Vrouwenkracht ontwaken" - Een interactieve online workshop voor iedere vrouw die meer vanuit haar authentieke kracht wil leven. Ook een mooie manier om kennis te maken.
• Opstellingendag "Thuiskomen in je vrouwenlijn" – Een dag waarin je de impact van jouw vrouwenlijn onderzoekt en leert hoe je beperkende patronen kunt doorbreken.
• Vrouwen jaargroep: Ontwikkelcirkel voor vrouwen - Een doorgaande groep met jaarlijks vier bijeenkomsten om jouw vrouwelijke kracht te verdiepen en versterken.
• 3-daagse retraite "Vrouwelijke Kracht" – Een intensieve reis waarin je jouw feminiene en masculiene kwaliteiten in balans brengt.
• Vrouwelijk Kracht Intensive (8 dagen in Spanje) – Een diepgaande, transformerende week waarin je volledig in jouw zachte kracht stapt.
• Individuele coaching – Persoonlijke begeleiding om dieper in te gaan op jouw specifieke thema’s en uitdagingen.

Wil je meer weten of direct aan de slag? Neem contact met me op voor een gratis kennismakingsgesprek, dan onderzoeken we samen wat bij jou past!